Artikulua

Aldi baterako araubidea

2014/01/01a baino lehen hil eta boterea osorik edo partzialki baliatu ez dutenak (1. DT 10/2013 Foru Araua. BAO 2013-12-13)

2014/06/30era arte:
Testamentu-ahalordea modu ezeztaezinean eta osorik egikaritu bazuten, 2013/12/31ra arte indarrean zegoen araudia aplika dezakete. Baita ahalordea egikaritu ez den beste edozein arrazoirengatik azkendu bazen ere.

2014/06/30aren ondoren:
Ahalordea osorik iraungi bada edo egikaritu ez bada, ondorengo batean biltzen diren eskurapen guztiak metatzen dira (baita 2014/06/30era arte testamentu-ahalordea erabiliz egindakoak ere), eta eskuratze bakartzat hartzen da 4/2015 Foru Arauaren 43. artikuluko 400.000 euroko murrizketa aplikatzearen ondorioetarako.

Obligaziodunak

Jarauntsiaren foru komisarioa den ezkontidea, eta jaraunsle hartzaileak, baldin eta hildakoak heriotza egunean Bizkaian bazuen ohiko egoitza.

Hildakoa lurralde erkidean egon bada aurreko 5 urteetako aldiko egun kopuru handiagoan, zergaren sortzapen-datatik (heriotza-data) zenbatuta, lurralde erkidean indarrean dauden Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zergaren arauak aplikatuko dira, ez Bizkaikoak.

Aurkeztu beharreko eredua

Hurrengo esteka 652 eredua, eta eredu hori betetzeko laguntza programa bat ere, eskura dago:

Epea

Hilabete bat, testamendu-ahalordea partez edo osorik modu ezeztaezinean erabiltzen den egunetik hasita.

Aurkezteko tokia eta modua

TELEMATIKOA, leku hauetan:

Notario-agiri baten babesa duten autolikidazioen notariotzak.
Egoitza elektronikoa (www.ebizkaia.eus) sartu beharreko kuotarik gabeko autolikidazioetarako, baldin eta zerga-egitatea egin izana egiaztatzen duen notario-agiri baten babesa badute (jarauntsia adjudikatzeko eskritura, EZ testamentua).

AURREZ AURRE:

Bizkaiko Foru Ogasunaren Bilboko bulegoan. Basurtuko Kaputxinoen kalea, 4.
Basauri, Getxo eta Mungiako bulego deszentralizatuetan (sartu beharreko kuotarik gabeko autolikidazioak).
Hipoteka-barrutiko likidazio-bulegoak (jabetza-erregistroak), bakoitzari dagozkion udalerrien arabera.

Aurrez aurreko arreta hitzordua eskatuta bakarrik ematen da

650 eta 652 ereduek nahitaezko aurkezpen telematikoa izango dute Bizkaiko Foru Aldundiaren egoitza elektronikoaren bidez, baldin eta:

650 eredua, ordaindu beharreko kuotarik ez badu eta zergapeko egitatea gauzatzen jarraitzen duen notario-agiri baten babesa badu.
652 eredua, ordaindu beharreko kuotarik ez badu.

Zer sartu behar den

Hildakoaren ondasunak, dauden lekuan daudela, testamentu-ahalordea egikaritzen denekoak.

Sortzapena: Noiz gertatzen da nire betebehar fiskala? Noiz baloratu behar ditut ondasunak?

Sortzapena zerga-betebeharra sortzen den unea da, zergapeko egitatea gertatu denean. Sortzapenaren unea garrantzitsua da, jaraunspen-masan sartu beharreko ondasunak baloratzeko unea mugatzen duelako.

Noiz sortzen da oinordetzen gaineko zerga, testamentu-ahalorderik badago?

«Alkar-poderosoa» edo testamentu-ahalordearen bidez emandako jarauntsietan, ahalordea modu ezeztaezinean erabiltzen denean edo hura azkentzeko arrazoietako bat gertatzen denean sortuko da zerga. Testamentu-ahalorde partziala edo osoa modu ezeztaezinean erabiltzen den unean sortzen da.

Nire aita 2024ko urtarrilaren 10ean hil zen, nire ama jaraunspenaren komisario izendatu ondoren. Amak testamentu-ahalordea erabili zuen, ezeztaezina, 2024ko maiatzaren 26an. Noiz sortzen da zerga?

"Alkar boteretsua" edo testamentu-ahalordea dela-eta ematen diren jarauntsietan, ahalordea modu ezeztaezinean erabiltzen denean sortzen da zerga, hau da, 2024ko maiatzaren 26an.

Zer gertatzen da foru komisarioaren gerora sortutako ezintasuna gertatzen bada?

Une horretan sortuko litzateke zerga, prebentziozko testamentua erabilita. Halakorik ez balego, abintestatoa izango litzateke.

Foru-komisario bat hiltzen bada bere ezkontideak emandako testamentu-ahalordea erabili gabe, zein da zergaren sortzapen-data?

«Alkar-poderosoa» edo testamentu-ahalordea dela-eta emandako jarauntsietan, komisarioa hil delako erabiltzen ez bada, ulertuko da zerga komisarioa hiltzen denean sortzen dela. Kasu horretan, komitentea hiltzen den egunean, 650 bat aurkeztuko da ezkontide alargunaren gozamena likidatzeko aitorpenagatik, eta ezkontide alarguna bakarrik agertu beharko da. Komisarioa hiltzen den egunean sortuko dira nahitaezko jaraunsleen eskubideak edo prebentziozko testamentuan finkatutakoenak, eta 650 bat aurkeztu beharko da autolikidazio edo aitorpen gisa, komisarioaren heriotzaren sortzapen-datarekin. Beraz, komisarioaren heriotza-data izango da. Bi 650 eredu aurkeztu beharko dira, hildako pertsona bakoitzeko bat (aita eta ama), baina biengatik sortzen den sortzapena azken pertsonaren heriotza-data da.

Ondasun eta eskubideen balorazioa

Benetako balioa testamentu-ahalordea erabiltzen den egunean (merkatuko balio normala izan beharko du, hau da, lehia askeko egoeran merkatuak ordaintzeko prest dagoen prezioa).

Administrazioak balio hori egiaztatu ahal izango du, eta berak ezartzen duen balioa lehenetsiko da interesdunek ezarritakoaren gainetik, nahiz eta azken hori handiagoa izan.

Baina honako kasu hauetan ez da bidezkoa balioak egiaztatzea:
- Bizkaiko Foru Ogasunak hiri ondasun higiezinetarako onetsitako gutxieneko balio eratxikigarriarekin bat badatoz.
- garraiobideak direnean, Administrazioak onetsitako taula ofizialetako (https://apli.bizkaia.eus/apps/danok/GZIN/euskara/euMenu.asp) balioekin bat badatoz.

Zerga oinarria

Zerga-oinarria jaraunsle edo legatu-hartzaile bakoitzaren banakako eskurapenaren balio garbiaren berdina izango da, eta balio garbia ondasunen eta eskubideen balio errealtzat hartuko da, kengarriak diren zamak eta zorrak kenduta.

Murrizketarik ohikoenak

Hala badagokio, besteak beste, ahaidetasunagatiko, minusbaliotasunagatiko edo ohiko etxebizitzan bizitzeagatiko zerga-oinarria murrizteko eskubidea izango du.

Murrizketa bat aplikatuko da oinordeko bakoitzaren ahaidetasun-mailaren arabera:

Anai-arrebak: 40.000 €
Osaba-izebak, ilobak, aita-amaginarrebak, suhiak, errainak, ezkontidearen edo izatezko bikotekidearen seme-alabak: 20.000 €
Lehengusuak, gradu urrunagoak eta arraroagoak: inolako murrizketarik gabe.

Murrizketa horiez gainera, eskuratzaileak errentaren gaineko zergan kenkarirako eskubidea ematen duen minusbalio fisikoa, psikikoa edo zentzumen-minusbalioa badu, 100.000 euroko murrizketa aplikatuko da, kausatzailearekin duen ahaidetasun graduaren arabera legokiokeen murrizketatik aparte.

Ohiko etxebizitzaren eskuraketan, eskuratzailea eskualdatzailearekin bizi izan bada eskualdaketaren aurreko bi urteetan, etxebizitzaren balioaren %95eko murrizketa aplikatuko da, 215.000 euroko muga gainditu gabe. (2015/03/31ra arte muga 212.242 eurokoa izan da).

Sartu beharreko kuota

Murrizketak aplikatu ondoren, likidazio-oinarria 0tik gorakoa denean, ordaindu beharreko kuota kalkulatu behar da.
Zergaren kuota osoa lortzeko, likidazio-oinarriari, tasari edo ahaidetasun-mailako taldeen arabera dagokion tarifa aplikatuko zaio.
- Lerro zuzeneko ahaidetasuna odolkidetasunagatik edo adopzioagatik: % 1,5eko tasa finkoa aplikatuko da.
- Gainerako ahaideei honako hau aplikatuko zaie:
  - I. tarifa (II. eta III. taldeak): Beste ezkontidearen edo izatezko bikotekidearen, anaiarreben, odolkidetasunezko osaba-izeben, odolkidetasunezko iloben, aitaginarreben, suhien eta errainen eta abarren aurrekoak eta ondorengoak)
  - edo II tarifa (IV. taldea): arrotzak eta lehengusuak, koinatuak, ezkonosabak, iloba politikoak, etab.

I. tarifa (II. eta III. taldeak)

I. tarifa (II. eta III. taldeak): Ezkontidearen edo izatezko bikotekidearen, anai-arreben, osaba-izeben, odol-ahaidetasunezko iloben, aita-amaginarreben, suhien eta errainen aurrekoak eta ondorengoak.


Likidazio-oinarria, zenbatekora arte (€)	Kuota osoa (€)	Likidazio-oinarriaren gainerakoa (€)	Zerga-tasa%
0,00	0,00	9.230,00	5,70
9.230,00	526,11	18.450,00	7,98
27.680,00	1.998,42	18.450,00	10,26
46.130,00	3.891,39	46.110,00	12,54
92.240,00	9.673,58	92.220,,00	15,58
184.460,00	24.041,46	276.650,00	19,38
461.110,00	77.756,23	461.080,00	23,18
922.190,00	184.534,57	1.383.230,00	28,50
2.305.420,00	578.755,12	Aurrerantzean	34,58

II. tarifa (IV. taldea)

II. tarifa (IV. taldea): arrotzak eta lehengusuak.
II. tarifa - IV. taldea

Likidazio-oinarria, zenbatekora arte (€)	Kuota osoa (€)	Likidazio-oinarriaren gainerakoa (€)	Zerga-tasa%
0,00	0,00	9.230,00	7,60
9.230,00	701,48	18.450,00	10,64
27.680,00	2.664,56	18.450,00	13,68
46.130,00	5.188,52	46.110,00	16,72
92.240,00	12.898,11	92.220,00	20,52
184.460,00	31.821,66	276.650,00	25,08
461.110,00	101.205,48	461.080,00	29,64
922.190,00	237.869,59	1.383.230,00	35,72
2.305.420,00	731.969,34	Aurrerantzean	42,56

Aurkeztu beharreko agiriak (jatorrizkoak eta kopiak)

Testamentu-ahalordea egikaritzeko egin den agiria. Ondasun higigarrien kasuan agiri pribatua izan daiteke. Ondasun higiezinak izanez gero, eskritura publikoa beharko da.
Aurrezki libretak, kontuak, zor publikoaren tituluak, Burtsan kotizatzen duten akzioak: Bankuen edo bestelako finantza-erakundeen ziurtagiriak, testamentu-ahalordea egikaritu den eguneko balorazioarekin.
Beste batzuk:Gainerako ondasun edo eskubideen frogagiriak, testamentu-ahalordea egikaritu den eguneko balorazioarekin.

JARAUNSPENAREN IZAPIDEAK Testamentu-boterearen erabilera

Lagundu hobetzen

Nola baloratzen duzu artikuluaren erabilgarritasuna?